- άρειος
- I
(Λιβύη περ. 260 μ.Χ. – 336 μ.Χ.). Θεολόγος και κληρικός, ιδρυτής της αίρεσης του αρειανισμού. Σπούδασε στην Αντιόχεια αρχικά, όπου υπήρξε μαθητής του Λουκιανού, και στη συνέχεια στη Σχολή της Αλεξάνδρειας. Στην Αλεξάνδρεια συνδέθηκε με τον επίσκοπο Σεβαστείας και μετέπειτα Βέροιας Μελέτιο και προσχώρησε στο σχίσμα του για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ κατόπιν χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Πέτρο, ο οποίος και τον αφόρισε το 303 μ.Χ. γιατί επανήλθε στο Μελιτιανό σχίσμα. Το 310 μ.Χ. αποκαταστάθηκε στη θέση του από τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Αχιλλά. Διακρίθηκε για την ασκητική ζωή του και για τη ρητορική του δεινότητα. Το 315-318 συγκρούστηκε με τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Αλέξανδρο λόγω της αιρετικής διδασκαλίας του, ότι δηλαδή ο Υιός Χριστός είναι «αλλότριος και ανόμοιος κατά πάντα της του πατρός ουσίας» και μάλιστα «κτίσμα», άρα όχι αληθινός Θεός («ην πότε ότε ουκ ην, και ουκ ην πριν γένηται», δηλαδή δεν υπήρχε ο Υιός πριν δημιουργηθεί). Για τις αντιλήψεις του αυτές καταδικάστηκε από σύνοδο περίπου 100 επισκόπων της Λιβύης και της Κυρηναϊκής με αφορισμό και εξορία στην Παλαιστίνη. Με την υποστήριξη των επισκόπων Καισαρείας και Νικομήδειας το 322 επανήλθε στην Αλεξάνδρεια, όπου απέκτησε πολλούς οπαδούς και προκάλεσε αιματηρές ταραχές και συγκρούσεις. Το 325 μ.Χ. ο Μέγας Κωνσταντίνος, για την αντιμετώπιση της έκρυθμης κατάστασης που δημιουργήθηκε από τον αρειανισμό, συγκάλεσε στη Νίκαια της Βιθυνίας την Α’ Οικουμενική Σύνοδο υπό την προεδρία του επισκόπου Αντιοχείας Ευσταθίου και με τη συμμετοχή 300 και άνω επισκόπων. Η σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και την αίρεσή του και διατύπωσε τα επτά πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως, τα οποία διακηρύττουν τη θεότητα του Ιησού («γεννηθέντα ου ποιηθέντα, ομοούσιον τω Πατρί…»). Ο Ά. εξορίστηκε στην Ιλλυρία, ανακλήθηκε όμως το 328-329 από τον Μέγα Κωνσταντίνο και στη συνέχεια, αφού έκανε έγγραφη ομολογία πίστεως, χωρίς όμως τον όρο ομοούσιος, επανήλθε στην Αλεξάνδρεια, όπου δημιουργήθηκαν νέες ταραχές. Τελικά προσκλήθηκε από τον αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, όπου και πέθανε αιφνίδια. Έγραψε διάφορες επιστολές, έμμετρα κείμενα και το έργο Θάλεια ή Θαλία, το οποίο αποτελεί κράμα πεζού και ποιητικού λόγου.IIΌνομα ιστορικών προσώπων.1. Αθηναίος άρχοντας του 1ου αι. π.Χ.2. O Λεκάνιος. Γιατρός από την Ταρσό, οπαδός του Ασκληπιάδη. Έγραψε Συναγωγά φαρμάκων και Βίον Ιπποκράτους, και ανακάλυψε διάφορα δραστικά φάρμακα.* * *ἄρειος, -ον κ. -α, -ον κ. ιων. ἀρήϊος, -η, -ον (Α) [Άρης]1. αυτός που είναι αφιερωμένος στον Άρη, πολεμικός, φιλοπόλεμος2. ως ουσ. πολεμιστής3. φρ. «ἀρήϊοι ἀγῶνες» — πολεμικοί αγώνες σε αντίθεση με τους «γυμνικούς», τα αθλητικά αγωνίσματα.
Dictionary of Greek. 2013.